Merkez Hakem Kurulu Başkanı Serdar Tatlı ve VAR Koordinatörü Barış Şimşek, hakemler, VAR sistemi,  çok tartışılan ve tartışılmaya devam edecek olan konular hakkında açıklamalarda bulundu. Neredeyse  tüm kulüplerin şikayet merkezi haline gelen Merkez Hakem Kurulunun istifa edip etmeyeceğini zaman gösterecek.

Merkez Hakem Kurulu Başkanı Serdar Tatlı ve VAR Koordinatörü Barış Şimşek, TRT Spor’da açıklamalarda bulundu. Tatlı ve Şimşek, UEFA’nın eğitim görüntülerinden de yardım alarak elle oynama, kırmızı kart ve penaltı gibi pozisyonlarda hakemlerin vermesi gereken kararları açıkladı.

MHK Başkanı Serdar Tatlı, ”Kimse VAR’ı kafasına göre uygulayamaz. Uygulanmazsa lisans iptal edilebilir. FIFA yıl sonunda kontrol ediyor. Kendisi isterse o lisansı uzatır. Bunu denetleyici kurum FIFA’dır. Farklı uygunlandığına kanaat getirirse o lisansı vermiyor” dedi.

İşte Tatlı ve Şimşek’in açıklamalarından satır başları:

Serdar Tatlı: Süper Lig ve TFF 1.Lig’deki hakem kadromuz 47 kişiden oluşuyor. Diğer kategorileri de kattığımız zaman 750’yi buluyor. Haftada 70 maç oynanıyor ve 280 hakem ataması yapılıyor. Şu anda 23 tane sözleşmeli hakemimiz var.

Barış Şimşek: VAR temel olarak goller, penaltılar ve kırmızı kartlara müdahale edebiliyor.

VAR’ı kimse kafasına göre uygulayamaz

Serdar Tatlı: Bir hakemin VAR kadrosunda olması için üst liglerde görev alması gerekiyor ve sertifikalı olması gerekiyor. Bu kriterlere uyan bir tek hakemimiz vardı ve o da şu an o kadronun içinde. Kadroyu genişletmeyi düşünüyoruz. VAR eğitimi bir süreçtir. VAR eğitimine giren bir hakem hemen sertifika alamıyor.  İsteyen her ülke VAR sistemini istediği gibi kullanamıyor. Lisansı FIFA’dan alması gerekiyor. İmzalanan protokole sadık kalınması gerekiyor. Bazı bilgi kirliliğini ortadan kaldırmak için söylüyorum. Kimse kafasına göre uygulayamaz. Uygulanmazsa lisans iptal edilebilir. FIFA yıl sonunda kontrol ediyor. Kendisi isterse o lisansı uzatır ya da uzatmaz. Bunu denetleyici kurum FIFA’dır. Farklı uygunlandığına kanaat getirirse o lisansı vermiyor.

PENALTI VE ELLE OYNAMALAR

Barış Şimşek: Doğal olmayan şekilde perde oluşturduğu için penaltı oluyor. Buna müsabakanın hakemi penaltı vermezse VAR incelemesine davet ediyoruz.

Serdar Tatlı: Birçok örnek pozisyon getiririz, Avrupa’nın pek çok ülkesinde de bazen VAR incelemeleri uzun sürebiliyor

Barış Şimşek: Oyuncuların kolları normal konumun üzerindeyse, oyuncu kafası ile bilerek oynuyor. Omuz seviyesindeki kollarına geliyor top. Bilerek oynadıysa istisnai durum oluyor. Biz inceleme yaparak penaltının iptalini istiyoruz bu gibi pozisyonlarda. İstisna sadece bilerek oynamadır. Kafa ile oynadıktan sonra koluna, eline gelirse bilerek oynama değildir. Bunlar penaltı değildir. Biz böyle pozisyonlarda oyunun devam etmesini istiyoruz.

Serdar Tatlı: Oyun kurallarının ana ruhuna baktığımız zaman vardır ama kuralların içinde yorum katma şansı vardır. Burada bu kadar tartışılıyorsa subjektif verilen kararlardan dolayıdır. Dünyada farklı yorumların ortaya çıktığı spor dalıdır. Bugün bir pozisyon ile ilgili sporun paydaşlarını yan yana getirip sorsanız onlar da orta noktada buluşamazlar.

Serdar Tatlı: Biz sezon başından itibaren yaptığımız bütün eğitimleri hem ligden hem UEFA’nın gönderdikleri arasından seçiyoruz. Daha sonra hakem arkadaşlara düşüncelerimizi söylüyoruz. Kendimize göre bir talimat değişikliği yapmıyoruz. Biz futbol keyfini daha fazlalaştırmak için ne yapabiliriz diye düşünüyoruz. Bugün diğer liglerinde örnek verildiği düşünerek baz aldık. Hafif temas ile yere bırakıldığında arkadaşlara oyunun her alanında oynatın diye söyledik. Biz bunu oyunun geneline yaymaya çalıştık. Basit penaltı vermeyin diye bir şey söylemedik. UEFA bile son dönemde basit penaltı olmamasını konu başlığı olarak ele aldı. Çünkü oyunun akışını bozmak istemedi.

Serdar Tatlı: Hakemlerimiz ile yaptığımız bütün eğitimlerimiz UEFA VE FIFA’nın talimatları doğrultusunda oluyor. VAR’ın elinde kesin bir kanıt varsa devreye girebiliyor. Bunu net biçimde ortaya koyamıyorsa devreye girmiyor. Hakemlerimiz ile yaptığımız eğitimlerde gördüğümüz eksiklerini kendilerine söylüyoruz. VAR hakemleri ile de Barış Şimşek eğitim yapıyor. Kural ne diyorsa biz onu uyguluyoruz.

Barış Şimşek: Kesin bir kanıt varsa VAR devreye girer yoksa zaten devreye girmenin anlamı olmuyor. VAR hakemi artık fikrini çağırdığında söyleyebiliyor.

Serdar Tatlı: VAR sahadaki hakemleri etkileyemez. En son kararı hakem verir. Hakem verdiği karara inanıyorsa VAR’da izlese bile kararını değiştirmeyebilir. VAR, hakeme yardımcı olmak için var. Hakemi yönlendirme ve onun kararını değiştirmek için yok. VAR incelemesini protokol gereği hakem kendi isteği ile de izleyebilir. VAR ile konuşmasını yapar ve izlemeye gider ve izlemek istediğini beyan eder ve izler. Kararı aynı kalır ve değiştirir ama son kararı kendi verir. İzlemeye orta hakemden başlar. VAR her şeye karışmıyor.

Barış Şimşek: VAR otomatik olarak protokol gereği kontrol ediyor. Sesli ve sessiz kontrol yapılıyor. Sesli kontrol maç başına 5-6 pozisyon sessiz kontrol ise bunun iki katıdır. Hakem ile VAR hakemi arasında iletişim başladığında diğer ekibin sessiz kalması gerekiyor çünkü birbirlerini daha net anlamları açısından. Köşe vuruşları, taç atışları ve serbest vuruşlar protokol gereği incelemeye giremiyor. Yanlış kararlarda VAR devreye girmiyor.

Serdar Tatlı: VAR her pozisyonu çok net izliyor. Yanlış kart oyuncuya kart gösterilmişse VAR uyarıp devreye girer ve düzeltilir.

Barış Şimşek: Maçın hakeminin çözemediği pozisyonlarda VAR hakemi ile aralarında iletişim kurarak çözebilirler.

Serdar Tatlı: Kontrollü ve kontrolsüz hareketlerde neden kart gösteriliyor? Kamuoyu bu konuda ikna olamadı. Umut vaad eden atakta oyun hemen başlamışsa kart gösterilmesine gerek yoktur. UEFA ve IFAB buna bir güncelleme önümüzdeki yıllarda yapacaktır.

Serdar Tatlı: Genel anlamda her ay eğitimlerimizi gerçekleştiriyoruz. Pandemiden dolayı yüz yüze yapamıyoruz. 4 haftalık programlarımızı değerlendiriyoruz. Bunun haricinde bizim izlediğimiz bazı aksaklık ve incelemeleri arkadaşlarımız ile paylaşıyoruz. Biz her hafta gördüğümüz eksikleri de paylaşıyoruz. Mücadele öncesi de eğitimleri yapıyoruz. Eğitim ile ilgili bir süre sıkıntımız yok. Pazartesi günü biz oturup genel değerlendirme yapıyoruz. Analiz ekibimiz kritik pozisyonları maç oynanırken bile bize gönderiyor. Biz değerlendirme yapıyoruz. Daha sonra genel bir değerlendirme yapıyoruz. Değerlendirmelerimizde gereken her şeyi paylaşıyoruz.

TARTIŞMA

Serdar Tatlı: Hakem arkadaşlarımızın baskılardan etkilenmemesi için onlarla eğitim yapıyoruz. Bütün ülkelerde VAR tartışılıyor. Belki de tartışılmasının ana nedenlerinden bir tanesi; VAR’ın genel işleyişi konusunda bilgi eksikliği yaşanmasıdır. Kamuoyu bilgi sahibi olsa bu kadar tartışılmayacak. Şu anda genel anlamda kamuoyunun güncel bilgiye sahip olduğunu düşünmüyorum. Bu konuda en fazla bilgilendirilmesi gereken kurumlar kulüplerdir. Sezon öncesi seminer yapılır. Yapılan seminerlere basın, teknik direktör, kulüpler herkesi davet ediyoruz. Fakat bu davetlere çok fazla bir katılım olmuyor. Biz oyun kuralları kitapçığını TFF’nin internet sitesinde güncel olarak yayınlıyoruz. Bunun ötesinde isteyen her kulübe biz VAR protokolü ile ilgili eğitim yapmaya hazırız. Bize eğitim için 5 kulüpten talep geldi. Biz VAR protokolü ilgili o kulüplere eğitim verdik. Genelde futbolcular ve teknik heyetin katılımı ile ilgili eğitime katılır. Eğitimcilerden aldığım bilgilere göre futbolcuların çok duyarsız kaldığını öğrendim. Ülkemizde kimse oyun kurallarını öğrenmek istemiyor. Buna herkes dahil, belki böyle işlerine geliyor. Belki de öğrenseler maç sonunda böyle konuşmayacaklar. Biz eğitime hazırız, yeter ki bize talep gelsin.

SIZDIRMA

Tatlı: VAR kayıtlarının açıklanmaması konusunda IFAB’ın tavsiyesi var. Protokolde açıklansın denmiyor. Hollanda örneği ise; eğitim ve bilgilendirme amaçlı bir sunum yapıldı. Sanki VAR uygulanan her yerde açıklanıyor gibi bir algı oluştu ama öyle bir şey yok. VAR kayıtlarını dinlendiğim zaman oldu. VAR kayıtlarının dışarıya sızdırılması mümkün değil. VAR’da görev yapacak arkadaşların güncel olması, başarılı olması ve sertifikalı olması lazım. VAR kadrosunu sadece oluşturmak için oluşturmamak gerekir.

Barış Şimşek: VAR hakemi 13 kameradan her açıyı görebiliyor. İstediği açıdan istediği pozisyonu alabilir.

Serdar Tatlı: Tekrar edilen pozisyonları yayıncı kuruluş ekrana veriyor. VAR yayıncının ekrana verdiğini izleyebiliyor ancak ekrana gelenler yönetmenin işi. Eğer inceleme olursa VAR kendi seçip görüntüyü hakeme gönderiyor. Ekranı üçe bölünce zaten o görüntü ekrana geliyor.

PUANLAMA

Serdar Tatlı: Gözlemci puan vermiyor, sadece şıkları işaretliyor. Biz değerlendirerek puanlıyoruz. Bu puanlama bizim önümüze geliyor, bunu sadece biz biliyoruz. Bazen gözlemcinin verdiği kararlar ile ters düşebiliyoruz ve değiştirmesini de talep edebiliyoruz. Maç izleme ekibi bize olduğu gibi pozisyonu – gözlemcilere de – gönderiyor. Gözlemcilere bazen katılmadığımız konular oluyor. Hakemin notu 100 üzerinden değerlendiriliyor. Elbette siyah ve beyaz hata yapmışsa puanı çok aşağılara düşüyor. Kritik olarak vermiş olduğu karara göre değişiyor. Bir penaltı gibi mesala. Hakemlere VAR yokmuş gibi karar verin, verdiğiniz karar sonrası VAR’ı hatırlayın diyoruz. Bütün ülkelerde bu tavsiyeler yapılıyordur. VAR’ın müdahil olduğu pozisyonlarda aldığı karar, aldığı pozisyon değerlendirmeye giriyor.

10 YIL

Serdar Tatlı: Bizim 40 yaş üzerinde hakemlerimiz var. 3-4 sene sonra hakemler sıkışma yaşayacak. Bu genç hakemleri monte etmemiz gerektiğini düşündük. Hakemliğin 10 yılını kurtaracak karar aldık. Biz sezona başlarken böyle bir risk aldık. Bunu yeni arkadaşlara da ilettik. Adil, eşit ve cesur olmalarını onlardan istedik. Her kulübe eşit mesafede olmalarını talep ettik.

Hakem performansları üzerinden hep konuşuyoruz. Hakem listelerini çıkardım. Sözleşmeli hakemler arasında 1 maç alan var, 5-6 maç alan var geçen sezon. Bunun adil olmadığını gördüm. Bir karar aldık. Süper Lig takımlarının kupa mücadelesini içine katarak 15 maç yöneten sözleşmeli hakem ile sözleşme yenileme kararını verdik. Buradaki amacımız da performans artırmaya yönelik oldu.