Sevgili dostlar,
İlgi alanınıza ne kadar girer, ne kadar girmez onu bilemem ama;
en azından ülke ekonomisine az-buçuk katkısı olduğu için fındık konusuna değinmek istiyorum.
Günümüzde her ne kadar fındık para etmese de;
Son kırk yıldır her ne kadar ‘orman ürünü’ denilse de;
Kısacası tarım ürünleri arasında gereksiz ürün gibi görülse de;
Fındık bir zamanlar tarım ürünleri arasında ihracatı en ön planda olan tarım ürünlerinin başında gelmekteydi…
Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkenin toplam ihracatının dörtte-birini tek başına fındığın oluşturduğunu arşiv bilgileri kayıt altına almış.
Osmanlıdan devraldığımız duyunu-umumiye borçlarını öderken bile fındık başrol oynamıştı!
İsterseniz Cumhuriyetin kuruluşundan-Atatürk’ün ölümüne kadar olan zaman diliminde fındığın önemine şöyle kısaca bir göz atıp, kısa bir yolculuk yapalım…
Yıl 1925;
Çıkarılan bir yasayla Rize’de fındık yetiştirilen iller arasına alınmış.
Yıl 1925: Çıkarılan bir yasayla ‘Aşar vergisi’ kaldırılmış ve bunun yerine fındıktan %8 vergi alınması şartı getirilmiş.
Yıl 1926;
Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatı ve Başbakanlığın teklifiyle 30 Mayıs 1926 tarihinde Giresun’da ‘Fındık Borsası’ kurulmuş.
Yıl 1927;
Çıkarılan bir yasa ile ‘fındık fidanlarının’ ihracatı yasaklanmış.
Yıl 1930;
Fındık ihracatına yönelik ‘İş Limited Şirketi’ kurulmuş ve kurulan şirket 1931 yılında fındık ihracatına başlamış.
Yıl 1930;
30 Ağustos tarihi “Fındık Bayramı” olarak kutlanmaya başlanmış. (ve bu kutlamalar 1960 yılına kadar devam etmiş)
Yıl 1935;
10 Ekim 1935 tarihinde Ankara da ‘Birinci Ulusal Fındık Kongresi’ toplanmış.
Ve fındığın yetiştirilmesinden-satılmasına kadar olan süreçte fındığın standardizasyon konuları ve kalitesi üzerine konuşulmuş.
Yıl 1936;
Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla Giresun merkezde ve tarım ürünleri arasında dünyada bir ilke imza atarak; Fındık Araştırma Enstitüsünü (istasyonunu) kurmuş.
Yıl 1937;
Mustafa Kemal Atatürk; 1 Kasım günü TBMM’nin 3. Yasama Yılı Açılış konuşmasında;
“Önümüzdeki yıl içinde, fındık başta olmak üzere diğer belli başlı ürünlerimizi de ilgilendiren ‘Birlikler’ kurulmalıdır.” direktifini verir.
Yıl 1938;
Ve 28 Temmuz 1938 tarihinde Giresun’da Fındık Tarım Satış Kooperatifleri (FİSKOBİRLİK) kurulur.
(Ve bu kooperatifin kuruluşundan sonra daha önce fındık satışları için kurulan ‘İş Limited Şirketi’ kapatılarak işlevine son verilir)
Yıl 1940;
6 Kasım 1940 tarihinde merkezi Giresun’da olmak üzere; “Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçılar Birliği” kurulur…
Sizlerin de gördüğü gibi bir zamanlar fındık ürünü devletin en üst düzeyinde önemsenip, el-üstünde tutulurken; bugün ne kadar el üstünde tutulup-önemseniyor? onun yorumunu da sizlere bırakıp ve yavaş-yavaş konuyu özetleyerek sonlandırmak istiyorum.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ve yaklaşık 70 km. gibi bir alanda yetiştirilen fındık ürünü, bugün nerelerde ve kaç kilometrelik bir alanda fındık yetiştiriliyor onu şahsen ben bilmiyorum ama;
Dünyanın en kaliteli fındığının Giresun’da yetiştiğini biliyorum.
Tabi birde dünyada fındığın ‘Ana vatanının’ ve başkentinin Giresun olduğunu bilenlerdenim…
Sevgili dostlarım,
Önümüzdeki birkaç gün sohbetimizi ‘fındık konusu’ üzerine yapacağımız için sohbetimizi burada noktalamak istiyor ve yarın sizlerle (bundan yıllar önce yapılan) “Fındık Bayramından” söz etmek istiyorum.
Tekrar görüşmek üzere şimdilik;
Hoş kalın,
Hoşça kalın,
Ülke sorunlarından uzak kalmayın…