Moda olsaydı da;

Yoksul çocuklar, giydiği yamalı giysilerden dolayı ‘yamasız’ pantolon giyen ‘varsıl’ arkadaşlarının yanında utanmasaydı..

Keşke ‘dizleri yırtık pantolon’ modası eskiden de olsaydı da;

Gençliğe ilk adam attığı yılarda onurunu ‘tavandan-tabana’ düşürmek istemeyen gençler; akranı olan genç kızları görünce, utancından yerin dibine batmasaydı!…

Sevgili dostlar,

Değerli canlar,

Bugünkü sohbetimiz;

Giysiler üzerine yapılan ‘yamalar’ ve her tarafı ‘yırtık’ pantolonlar üzerine olacak…

Ancak, önce izin verirseniz;

Çok-çok gerilerde kalan ‘yama’ ve ‘yırtıklar’ üzerine konuşalım…

Ardından da günümüzün ‘yama’ ve ‘yırtık’ konusunu konuşuruz…

Eskiden her yoksulun ‘yamalı ve yırtık’ giysiler için dilinden düşürmediği sözlerden birisi şöyleydi;

“Yamalı gezmek ayıp değil, yırtık ve kirli gezmek ayıptır.” derlerdi…

Ama büyükler ne derse desin;

Pantolonun dizlerinde ve arkasında koskocaman bir yama olan çocuk veya genç, utancını dışarıya çıkarmamaya çalışın ve içinde saklamaya çalışırdı…

Hele-hele ister pantolona olsun…

İster cekete veya gömleğe yapılan ‘yamalar’ olsun…

Eğer ‘yama’ yapılan giysinin kumaşından olmayıp ve başka eski giysilerden ‘parça’ alınarak ‘yama’ yapılmışsa daha da utanılırdı…

Yani daha açık bir ifadeyle;

Pantolonlara yapılan ‘yamalar’ arasında bile kalite farkı vardı…

Şöyle ki;

Eğer ‘yama’ yapan aile çok yoksulsa terziye götürüp ‘yama’ parası vermek istemediği için evde ‘yorgan iğneleriyle’ ve kalın ipliklerle kendi yamalarını kendileri yaparlardı…

Ve bu yapılan ‘yamalarda’ yapılan yerde pek şık durmazdı….

Yani terzinin yaptığı yamalar;

Hem ‘yama’ yapılan pantolona rengine uygun bir kumaş parçasıyla ‘yama’ yapılırdı…

Hem de ‘yorgan iğnesiyle’ gelişigüzel yapılan ‘yamadan’ daha güzel güzel görünürdü…

Kısacası;

Varsıl çocuklarının giydiği ‘yamasız’ elbiseyi kıskanmayı bir tarafa bırakın…

Pantolonun yaması ‘yorgan iğnesiyle’ yapılanlar, terzilerin yaptığı ‘yamalı pantolonları’ kıskanırdı…

Ancak hep ‘yamalı pantolon’ ifadesi kullanıyorum diye sanılmasın ki, salt eskiyen ve yırtılan pantolonlara ‘yama’ yapılıyordu…

Hiç olur mu;

Aynı ‘yamalar’ eskiyen ve nereden yırtıldıysa mintanlara da yapılırdı.

Eskiyen cekete…

Cizlavat kara lastikten alda, giydiğin yün çorabının tabanına kadar ‘yama’ yapılırdı…

Hatta tıpkı biraz önce söylediğim evde yapılan ‘yamayla’ terzinin yaptığı ‘yama’ arasında nasıl farklılıklar ve kıskançlıklar varsa…

Aynı farklılıklar;

Arkası yarılmış veya önünden delik açılmış ‘cızlavat kara lastikler’ içinde geçerliydi…

Yani çok yoksul aileler tamir parası vermemek için;

Bir kutu ‘yapıştırıcı seleksiyon’ alır ve yırtılan lastik ayakkabıları evde başka -işe yaramayacak kadar eski- bir lastiği keser ve bir parça alır ‘yama’ yapardı…

Durumu biraz daha iyi olan yoksullar ise;

Nahiyeye veya kasabaya götürür -bizzat lastik yaması yapan- lastik tamircilerine götürüp yamatırlardı…

Bütün bunları nereden mi biliyorum;

“Başından geçenler hekimdir de” oradan biliyorum..

“Çünkü aynı ağaçtan bende düştüm de” onun için bir türlü belleğimden silemiyorum…

Her neyse..

Konuyu dağıtmayalım…

Ve eski ‘yama kültürünü’ günümüze bağlayalım;

Sizlerin de çok iyi bildiği gibi günümüzde de ‘yama kültürü’ var…

Ama bu ‘yama kültürü’ hiçte eskilerin ‘yama kültürüne’ benzemiyor.

Yani;

Eskilerin çocukları ve gençleri ‘yamalı’ giyinip gezmekten utanırdı…

Günümüzün gençleri ‘yamalı giysiyle’ dolaşmazlarsa utanıyor…

Ancak (eğer yanlış bilmiyorsam) bildiğim kadarıyla ‘yama’ dönemi bitti…

Şimdi de her tarafı ‘yırtık’ cıngıl-cıdak giysilerle dolaşma ‘modası’ başladı…

Hani “bir gün gelecek, dünya tersine dönecek” sözü gerçek midir?

Yoksa bir olaya benzeti yapmak için mi söylenmiştir bilemem ama…

Hangi niyetle söylemiş olurlarsa-olsunlar;

Bu söylenen söz, günümüzde yaşanan olaylara ‘cuk’ diye oturuyor!

Ve ister-istemez insanı şaşırtıyor…

Nasıl şaşırtmasın birader;

Eskiden giydiğin giysileri -daha uzun giymek için- eski giysilere ‘yama’ yapılıp giyilirdi…

Günümüzde ise;

Gidip vitrinden yepyeni bir pantolon alınıyor…

Sapasağlam pantolona ya ‘yama’ yaptırılıyor…

Ya da bir terziye götürülüp, dizleri, arkası ve sağı-solu jiletle ince ince kesilip yırttırılıyor…

Eeeee?

E’si şu;

Siz ne düşünürsünüz onu bilemem ama…

Bana soracak olursanız;

Bu işin içerisinde ‘kapitalist tüketim kültürünün’ parmağı var gibi geliyor bana…

Buyurun;

Belki siz farklı düşünüyorsunuzdur…

Söz sizin…