Ülkemiz 24 Ocak 1980 tarihinde alınan, “24 Ocak kararları” ile birlikte neo liberal bir modele geçti. Liberal politikaların en veciz ifadesi, “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” sözüdür.

Bıraktık yapıyorlar!

Bıraktık geçiyorlar…

Fabrikalarımızı özelleştirme adı verilen politikalar ile sattılar. Bıraktık yaptılar. Artık devletin elinde fabrika bırakmadılar.

“Babalar gibi satıyoruz” diye de övündüler…

***                   ***

Başbakan Binali Yıldırım açıkladı. Büyük bir müjde verircesine ilan etti. Çanakkale 1915 Köprüsünün geçiş ücreti belli olmuş.

Daha ihalesi yapılmadı. Dolayısıyla kazma dahi vurulmadı.

Yetkililerin açıklamasına göre 2023 yılına yetiştirilmek isteniyor. Yani köprüden araç geçişi için altı yıldan daha fazla zaman var.

Ama geçiş ücreti bugünden hem de başbakan tarafından açıklandı!

“Çanakkale 1915 Köprüsü Geçiş ücreti de 15 Euro+KDV olacak.”

Sonrada dedi ki;

“Hep dolar olacak değil ya bu defada Euro olsun”

Halk arasında bu tür işlerde ‘doğmamış çocuğa don biçmek’ denir. Ancak yaptıkları yapacaklarının teminatı olduğu için, 6 yıl önceden fiyat açıklamanın nedenini anlamak zor değil.

Fiyat açıklamanın tek nedeni, ihaleye girmek isteyen Japon ve Güney Kore firmalarına mesajdır.

Ya da ihaleye girmek isteyen diğer ülke şirketlerine…

***                       ***

Hükümetin büyük projeler olarak gösterdiği köprüler ve tüp geçitler ‘yap işlet devret’ modeli ile yapılmaktadır.

Hatta bu modeli cazip kılmak için devlet araç garantisi vermektedir. Garanti edilen sayıda araç geçmez ise fark bütçeden karşılanmaktadır.

Bu modele ilk örnek Osman Gazi Köprüsüdür.

Bu köprüde devletin yıllık araç garantisi 14 milyon 600 bin araçtır. Daha fazla araç geçerse sorun yok. Ancak bu rakamın altında araç geçişi olursa, aradaki farkı devlet Nurol- Özaltın-Makyol-AstaldiYüksel-Göçay Grubu’nun sahibi olduğu Otoyol AŞ’ye ödeyecektir.

30 Haziran tarihinde açılan köprüden, açıldığı günden bugüne geçen araç sayısı günlük 40.000 ortalamasının altında kalmıştır.

Uzmanlar, yılsonunda da 14 milyon 600 bin sayısının altında kalacağını söylemektedirler!

O halde aradaki fark araç başı 35 dolar+KDV üzerinden devlet tarafından karşılanacaktır. Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan’ın açıklamasına göre geçiş yapan araç sayısı günde 20 bin araçmış.

Köprü zarar etmektedir.

Şirket 22 yıl 4 ay köprüden para kazanacaktır.

Boğazın altından geçen Avrasya Tüneli de aynı yöntemle yapılmaktadır. Avrasya Tünelinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Yıldırım test sürüşü yaptılar. Yakında hizmete girmesi bekleniyor.

Bu tünel için devletin garanti ettiği araç sayısı günlük 68 bin 500 araçtır.

Otomobiller 4 Dolar+KDV, Minibüsler ise 6 Dolar +KDV ödeyecekler. Güney Kore’den SK E&C Şirketi ile eşit ortak olan yerli şirket Yapı Merkezi Şirketi de buradan ciddi paralar kazanacağa benziyor!

Hem de 24 yıl 5 ay…

***                                         ***

Henüz ihalesi yapılmayan, 2023 tarihinde açılması planlanan Çanakkale 1915 Köprüsü geçiş ücreti 15 Euro +KDV olacak.

Bunu bizzat başbakan açıkladı.

Bu köprüde yap işlet devret modeli ile ve araç garantisi verilerek yapılacak.

Şu an Japon ve Güney Kore firmaları işi almak için çabalıyor. Yerli güçlü ortak arayışı içindeler.

Henüz garanti araç sayısı açıklanmadı. Kaç yıl yap işlet ve devret modeli uygulanacağı da belli değil ama geçiş ücreti belli oldu.

Beklenen 20-25 yıl arası bir süredir.

Garanti araç sayısının da yüksek olması beklenmelidir. Belki de firmalara bu rakamlar üflenmiştir de…

Geçiş fiyatı da şimdiden açıklandığına göre, Ocak ayı içinde yapılması beklenen ihale için şirketlerin iştahı kabartılmaktadır.

Maliyet ve kazanç hesabı yapma fırsatı verilmektedir.

***                      ***

İşin ilginç yanlarından birisi de şudur. Gerek Osmangazi Köprüsü, gerek Avrasya Tüneli gerekse 2023 tarihinde hizmete girmesi planlanan Çanakkale 2015 Köprüsü yüklenici firmalara ciddi kazançlar sağlayacaktır.

Garanti araç sayısına ulaşılamayacağı içinde fark bütçeden, yani cebimizden çıkacaktır.

Hayatında bu köprülerden veya tünelden hiç geçmeyecek olan vatandaşlarımızda bu ücreti ödeyeceklerdir.

Geçenden de para alınacak, geçmeyenlerden de…

Deli Dumrul öyküsü gibi.