Mahalli gazetelerde fındıktan bahsediliyor ve genelde Toprak Mahsulleri Ofisi dillendiriliyor. Fakat yıllarca ilimiz ekonomisine kaynak yaratan, ülkemiz ekonomisine katkı sağlayan, 1938 yılında fındık üreticisi tarafından kurulup hep iyi hizmetle anılan Fiskobirlik; basiretsiz yöneticiler tarafından borç batağına sokulmuştur. Fiskobirlik; halkın fındığına istikrar sağlaması için kurulmuş, fakat hiç gündeme gelmiyor.

Şehrimizin geçmişte üç tane atar damarı vardı:

• Fiskobirlik
• Seka fabrikası
• Sunta fabrikası

İlimizde bulunan bu fabrikalar Giresun ekonomisinin atardamarı pozisyonu durumundaydı. Tabi küçük çaplı özel sektör fabrikaları da vardı. Bu 3 fabrikada çalışan işçilerin aldığı ücretten tasarruf yapma şansları vardı. Ülkede ve bölgede tasarruf oranı % 35’in altına düşünce iç piyasa daralma sürecine girer ve esnaf sıkıntı yaşar. Şu anda bizde tasarruf oranı % 13. Bu da ekonomimizin sıkıntıda olacağının göstergesidir. Bu bilgilere sahip olmayan kişiler; ‘Çalışanlara yüksek ücret veriliyor’ diye çeşitli söylemler üretiyorlar. Şimdi ise çalışana ve çalışmayana dolaylı asgari ücret ödeniyor fakat tasarruf yapamadıkları için Giresun ekonomisine katkı sağlamıyor.

Fiskobirlik Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Halit AYAR Bey’le fındık konusunda söyleşi yaptık. Sayın Ayar çok çarpıcı bilgiler verdi.

Mesela Toprak Mahsulleri’sinden (T.M.O. ) konuya başladık. Trabzon’da Tarım Bakanı ile toplantı yapıldığını, o gün Giresun T.M.O. eski Müdürü olan yetkilinin de toplantıya iştirak ettiğini ve şahitli olarak T.M.O.’nun alım yaptığı yılda Devlet’e verdiği zarar bu günkü rakamla 6 milyon Lira olduğunu canlı şahitle ispatladı. Bunu bilmeyen sivil toplum kuruluşları T.M.O.’nun fındık alması için ısrarla Hükümet’ten talepte bulunuyorlar. Yıllarca Giresun ekonomisinin sağlıklı ve dengeli şekilde gitmesini sağlayan Fiskobirlik için övgü dolu söz sarf eden yoktur. ‘Alım yapılacaksa; Hükümet parayı Fiskobirlik’e versin, alımı Fiskobirlik yapsın’ diyen yoktur.  1938 yılında kurulan Fiskobirlik günümüze kadar Devletimize 1,5 milyon Lira zarar ettirmiştir. Bu zararda fındığın dış piyasada istikrar kazanmasını sağlamak üzere fazla fındığın yağ yapılması için Fiskobirlik’in yağ fabrikasına göndermesiyle meydana gelmiştir.

Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfü BAYRAKTAR, 2008 yılında görevi devraldığında Fiskobirlik’in 300 milyon Lira borcu olduğunu, şimdi ise borçtan yalnız 1 milyon Lira kaldığını ve başarılı bir performans gösterdiğini belirtmişti.

Halit AYAR, Giresun’da normal zamanda 90 – 110 bin ton fındık olduğunu söyledi. Bu fındığın yıllık tahminen 25 bin tonunu kendi tesislerinde işleyerek mamul hale getirip 82 çeşit şekerleme, çikolata ve çeşitli ürünler üreterek mamul hale getirip, iç piyasanın talebinin bir kısmını karşıladıklarını,  bu nedenle Giresun ekonomisine daha fazla katkı sağladıklarını söyledi. Türkiye genelinde ise 600 bin ton fındık üretildiğini bir kısmı ihraç edilirken bir kısmının iç piyasaya satıldığını sözlerine ekledi. Fiskobirlik alımlarını peşin ve piyasanın 50 Kuruş üzerinde alım yaparak ortaklarının lehine hareket ettiğini söyledi.

Türkiye’ye ekonomik olarak en fazla dövizi getiren sert kabuklu ürün, fındıktır. 2015 ürününden yaklaşık 153 bin ton iç fındık ihraç edilmiştir. Bunu kabuklu olarak hesaplarsak yaklaşık 300 bin ton gelir. Normal şartlarda dış ülkelere 400 – 450 bin ton fındık ihraç edilir. Bu da gösteriyor önümüzde bir boşluk daha var. Bunu iyi değerlendirmek lazım. 2014 ürünü ihraç edilen fındığın tonu 13,5 Dolar’dı. Bu yıl ihraç edilen fındığın fiyatı 9 Dolar’a düşmüştür. Bu fiyat farkından dolayı % 30 ihraç artışı sağlanmıştır. Yabancı alıcılar, Dolar değer kazandığı zaman fiyatını düşürüyor ve Dolar kurunu ona göre ayarlıyor. Dış piyasaya yaklaşık 30 Lira’dan satılan fındık, iç piyasada 45 – 60 Lira civarında satılıyor.

Dünyada bademden sonra en yaygın yetiştiriciliği yapılan sert kabuklu ürün olan fındığın yabani çeşitleri, kuzey yarım kürenin ılıman iklim kuşağındaki her bölgede yetiştirilebilmesine rağmen, kültür çeşitleri başta Türkiye olmak üzere İtalya, Azerbaycan, ABD, İspanya, Almanya, Çin, İran, İspanya, Fransa, Yunanistan, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Portekiz, Beyaz Rusya, Moldova Cumhuriyeti, Tacikistan, Gürcistan, Ukrayna, Tunus, Macaristan, Kıbrıs ve Kamerun gibi ülkelerde yetiştirmektedir. Dünya fındık üretiminin % 72’sinin Türkiye’de yetiştiğini görmekteyiz.

Yıllarca Giresun ekonomisine katkı sağlayan Fiskobirlik artık yok kabul ediliyor. Bence nedeni istikrarsız piyasanın oyuncularının amacı düşük fiyattan köylünün mahsulünü almak ve fazla para kazanmak. Yarın bilmeliler ki o istikrarsızlığı yaratanlarda mağdur olur. Üreticinin sahip olduğu Fiskobirlik’e üreticiler sahip çıkarsa bu oyunu bozarlar. İç ve dış piyasada istikrar tekrar halkın sahibi olduğu Fiskobirlik’le sağlanır, yoksa oyuncular değişir ama büyükler her zaman kazanırlar.